Theo Focus | 2025-10-23

Australia chính thức lên tiếng phản đối Bắc Kinh sau khi một máy bay chiến đấu Trung Quốc thả pháo sáng ở khoảng cách gần, gây nguy hiểm cho một máy bay tuần tra của Không quân Hoàng gia Australia (RAAF) đang làm nhiệm vụ giám sát như thường lệ trên Biển Đông.

Canberra đánh giá vụ chạm trán ngày 19/10 là "không an toàn và thiếu chuyên nghiệp".

Cuộc đối đầu xảy ra gần quần đảo Hoàng Sa (tên tiếng Anh là the Paracels) đang có tranh chấp chủ quyền, khi một máy bay Su-35 của Quân Giải phóng Nhân dân (PLA) tiếp cận một máy bay P-8A Poseidon của Không quân Hoàng gia Australia đang thực hiện tuần tra hàng hải trên không phận quốc tế.

Trung Quốc gọi quần đảo này là Tây Sa. Trong khi đó, cả Việt Nam và Đài Loan đều tuyên bố chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa.

Gây nguy hiểm cho phi hành đoàn RAAF

Theo Bộ Quốc phòng Australia, máy bay chiến đấu Trung Quốc đã bắn pháo sáng ở "khoảng cách rất gần" với máy bay của Australia, đẩy phi hành đoàn vào tình huống nguy hiểm.

"Đây là một thao tác không an toàn và thiếu chuyên nghiệp", Bộ Quốc phòng Australia nhấn mạnh trong tuyên bố ngày 20/10. "Australia mong rằng tất cả các nước, bao gồm Trung Quốc, chỉ huy quân đội của mình một cách an toàn và chuyên nghiệp".

Canberra không ghi nhận có thương vong hay thiệt hại nào, tuy nhiên Bộ trưởng Quốc phòng Richard Marles cho biết, phi hành đoàn PLA đã bắn hai quả pháo sáng ở khoảng cách cực kỳ ngắn. "Điều đó thực sự... khiến chúng tôi cho rằng thao tác này không an toàn và thiếu chuyên nghiệp", ông cho biết với đài Sky News Australia.

Dù phi hành đoàn P-8 đã tránh được thiệt hại một cách khéo léo, nhưng "tiềm ẩn nguy cơ rằng có thể đã có một kết cục khác", ông Marles lo ngại.

Theo Bộ trưởng Marles, Australia chủ đích công khai hành vi xấu của PLA. "Theo quan điểm của chúng tôi, điều thực sự quan trọng là phải có trao đổi thông tin và hành xử rất rõ ràng".

Bộ trưởng Marles cho biết Australia sẽ vẫn tiếp tục các hoạt động phù hợp với luật pháp: "Chúng tôi sẽ tiếp tục chỉ huy lực lượng phòng vệ của mình để khẳng định trật tự dựa trên luật lệ ở Biển Đông, vùng biển quốc tế và không phận quốc tế".

Những cáo buộc từ Trung Quốc

Lực lượng Không quân của Bộ Tư lệnh Chiến khu Miền Nam Trung Quốc cáo buộc Australia vi phạm chủ quyền nước này, khẳng định máy bay Australia đã "xâm phạm" không phận trong khu vực quần đảo đang tranh chấp.

"Hành động của Australia cấu thành hành vi vi phạm nghiêm trọng chủ quyền của Trung Quốc và gây ra nguy cơ cao xảy ra các sự cố trên biển và trên không", bộ tư lệnh này cho biết trong một tuyên bố ngày 20/10.

Trung Quốc sẽ "tiếp tục thực hiện các biện pháp cần thiết để kiên quyết bảo vệ chủ quyền quốc gia", người phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung Quốc Jiang Bin khẳng định như vậy hôm 22/10.

Vụ thả pháo sáng này trở thành vụ việc mới nhất trong một loạt các lần đối đầu trên không giữa Trung Quốc và Australia ở trong và trên các vùng biển tranh chấp.

Hồi tháng 2, Australia cũng chỉ trích việc phía Trung Quốc thả pháo sáng gần một máy bay tuần tra Poseidon là "không an toàn và thiếu chuyên nghiệp"; vào năm 2022, một máy bay J-16 của PLA đã thả "trấu" (là các mảnh kim loại, nhằm gây nhiễu tín hiệu radar) khiến động cơ của một máy bay P-8 của Australia hút phải.

Hoa Kỳ và Australia hợp tác về đất hiếm

Vụ việc ở gần quần đảo Hoàng Sa xảy ra trong bối cảnh Thủ tướng Australia Anthony Albanese có cuộc hội đàm với Tổng thống Mỹ Donald Trump về an ninh tại Washington vào ngày 20-21/10. Hai nhà lãnh đạo đã thảo luận về quan hệ đối tác AUKUS và công bố một thỏa thuận cho phép Hoa Kỳ tiếp cận nhiều hơn các khoáng sản và đất hiếm quan trọng của Australia.

Đáp trả các cuộc thảo luận về AUKUS, ngày 21/10, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Guo Jiakun tuyên bố, "Chúng tôi luôn phản đối việc gây ra xung đột giữa các khối, gia tăng nguy cơ phổ biến vũ khí hạt nhân và thúc đẩy chạy đua vũ trang".

Quan hệ đối tác này được cho là sẽ giúp Australia sở hữu tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân.

Canberra khẳng định, các hoạt động quân sự của Australia luôn tuân thủ luật pháp và thông lệ quốc tế từ trước đến nay.

"Trong nhiều thập kỷ, [Lực lượng Phòng vệ Australia] đã thực hiện các hoạt động giám sát hàng hải trong khu vực một cách phù hợp với luật pháp quốc tế", tuyên bố của Bộ Quốc phòng Australia cho biết thêm.