Ayon sa Focus at AFP | 2025-05-07

Isinasagawa ng New Zealand ang isang malawakang reporma sa depensa nito, na naglalaan ng halos dobleng halaga para sa gastusing militar hanggang 2032, at lumagda ng kauna-unahang kasunduan sa kooperasyong pandepensa kasama ang Pilipinas.

Ang mga hakbang na ito ay nagpapakita ng tumitinding pag-aalala ng Wellington tungkol sa lalong nagiging kumplikadong kalagayang panseguridad sa rehiyon ng Indo-Pacific, lalo na ngayong mas nagiging agresibo ang China sa kanyang mga hakbang.

Ibinunyag ni Prime Minister Christopher Luxon ang matagal nang inaasahang Defense Capability Plan (DCP) noong Abril 7, na nangakong itataas ang gastusin sa depensa ng 2% ng GDP pagsapit ng fiscal year 2032-2033, mula sa kasalukuyang bahagyang mas mataas sa 1%.

Agarang Pagpopondo

“Mabilis ang pagtindi ng mga tensyon sa buong mundo, at kumikilos na ang New Zealand sa pandaigdigang larangan, ngunit sadyang napakababa ng kasalukuyang gastusin natin sa depensa,” sabi ni Luxon, isang tanda ng pagtalikod sa nakagawiang low-profile na depensa ng bansa.

Ipinahayag din ni Defense Minister Judith Collins ang kahalagahan ng agarang pagkilos. "Walang seguridad sa ekonomiya kung walang pambansang seguridad," aniya.

Inilatag ng DCP ang komprehensibong modernisasyon ng Sandatahang Lakas ng New Zealand, kabilang ang pamumuhunan sa mga makabagong sandata, cybersecurity, mga sistema ng pagmamanman, at mga susunod na henerasyon ng eroplanong pangmilitar at helicopter.

"Kailangan ng mga tauhan ng militar ang tamang kagamitan at maayos na kalagayan upang magampanan nang maayos ang kanilang tungkulin," sabi ni Collins.

Isang pangunahing bahagi ng plano ang pagpapalit ng mga lumang SH-2G(I) Seasprite maritime helicopter ng New Zealand. Inanunsyo noong Mayo 5, ang 2 bilyong NZD ($1.2 bilyon) na pagbili ng walong bagong helicopter ay isa sa pinakamahal na binili para sa depensa ng bansa kamakailan.

Binigyang-diin ni Collins ang mga pinahusay na kakayahang hatid ng mga asset na ito.

"Ang mga bagong helicopter ay may kakayahang lumipad nang mas malayo at magdala ng mas mabibigat na kargamento, kabilang ang mga sandata, tauhan, at kagamitan -- lahat ng ito ay mahalaga sa depensa upang maprotektahan ang New Zealand at ang mga mamamayan nito," sabi niya.

Presensyang 'hindi kanais-nais'

Inaasahan na magpapalawak nang malaki ang pagkakaroon nito sa kapasidad ng operasyon ng hukbong-dagat ng bansa, na susuporta sa mga maritime patrol, pagtugon sa mga sakuna, at mga magkasanib na operasyon.

Ipinakikita ng modernisasyon ang pag-usbong ng mga teknolohiyang militar tulad ng mga drone, satellite surveillance, at imprastruktura ng cybersecurity, na mahalaga upang makasabay sa patuloy na nagbabagong mga hamon sa depensa.

Ang pangako ng New Zealand sa mas malakas na kakayahan sa depensa ay kasabay ng pagharap ng rehiyon ng Pacific sa isang lalong nagiging kumplikadong sitwasyon sa larangan ng seguridad.

Habang iniiwasan ng mga opisyal na pangalanan ang mga bansa, malinaw ang mga dahilan sa likod ng mahalagang pagbabagong ito. Tinukoy ng DCP ang matinding paghahangad ng China na makamtan ang mga layunin nito at ang lumalawak na impluwensya nito sa Pacific bilang mga pangunahing salik sa paghubog ng estratehiya ng New Zealand.

Inihayag na ng Wellington noon ang mga alalahanin tungkol sa mga kilos ng Beijing sa South China Sea at ang mga gawain nito sa mga pulo ng Pacific.

Sa isang panayam sa 1News noong Abril, inamin ni Collins ang pagiging masalimuot ng relasyon. “Ang China ay naging isang napakabuting kaibigan ng New Zealand, at hanggang ngayon," aniya. Gayunpaman, binanggit niya ang “dumadalas na presensya, na sa maraming pagkakataon ay hindi kanais-nais.”

Ipinapakita ng dalawang obserbasyong ito ang maselang pagbalanse ng New Zealand sa pagitan ng ugnayang pang-ekonomiya at mga pangangailangang pangseguridad.

Estratehikong kasunduan

Kasabay ng pagpapalakas ng sariling kakayahang militar, aktibong pinapalakas din ng New Zealand ang mga pakikipag-ugnayang pangseguridad.

Sa pagbisita ni Collins sa Maynila noong Abril 30, nilagdaan ng mga opisyal ng dalawang bansa ang kanilang kauna-unahang kasunduan sa kooperasyong pandepensa.

Bagamat hindi isang mutual na depensa, ang kasunduang ito ay isinasakatuparan ang magkasanib na pagsasanay militar, pagbabahagi ng impormasyon, at kooperasyon sa seguridad sa dagat sa pagitan ng dalawang bansa.

Ang kasunduang ito ang pinakabago para sa Maynila habang tinutugunan nito ang tumitinding tensyon laban sa Beijing at sa South China Sea.

Ang paglagda ng New Zealand sa kasunduang Visiting Forces -- na nagpapahintulot sa pagpapadala ng mga sundalo sa teritoryo ng isa’t isa -- ay nagpapakita ng mas malawak na pakikilahok nito sa Timog-Silangang Asya at ng pangakong panatilihin ang kaayusan sa rehiyon sa gitna ng nakikitang “lumalalang” kalagayan nito.

Itinuturing ng Wellington na mahalaga ang rehiyon para sa seguridad at kalakalan, lalo na at nasa dulo ng mga pandaigdigang supply chain ang New Zealand.

Umaasa ito sa Timog-Silangang Asya para sa matatag na kalakalan at bilang isang "panangga laban sa sigalot," ayon kay Orson Tan, isang analyst sa polisiya ng Asia-Pacific, sa isang artikulo noong 2024 para sa The Interpreter.

New Zealand 'ginagampanan ang tungkulin'

Ang estratehikong kahalagahang ito ay makikita sa lumalaking pakikilahok ng Wellington sa mga inisyatibo sa seguridad sa rehiyon, kabilang ang nadagdagang partisipasyon sa mga multilateral na pagsasanay pandagat at mga misyong humanitarian kasama ang mga bansa ng ASEAN nitong mga nakaraang taon.

Ayon sa mga analyst, ang mga pagkilos ng New Zealand ay nagpapakita ng mas malawak na kalakaran ng mga bansang may katamtamang kapangyarihan na umaangkop sa pabagu-bagong kalagayan ng Indo-Pacific sa pamamagitan ng paghahanda at pakikipag-alyansa.

Pinalakas ni Collins ang ganitong pananaw.

“Hindi dahil maliit kami ay wala na kaming halaga,” sabi niya, bilang pagbibigay-diin sa hangarin ng New Zealand na gumanap ng mahalagang papel sa kabila ng pagiging maliit na bansa.

Ang estratehikong pagbabagong ito ay senyales ng mas matibay na paninindigan na ipagtanggol ang pambansang soberanya habang aktibong nakikibahagi sa pagpapanatili ng katatagan sa rehiyon. Ipinapakita rin nito, gaya ng sinabi ni Luxon, na layunin ng New Zealand na “gampanan ang tungkulin” nito sa rehiyon.