Ayon kay Shirin Bhandari | 2025-07-22

Sa isang makabuluhang pagbabago sa paninindigang pangdepensa, tinatanggap ng Pilipinas ang “one-theater” na konsepto ng Japan, isang pinagsamang diskarte na itinuturing ang Silangang at Timog Dagat Tsina bilang iisang estratehikong sona para sa mga operasyong militar.

Ang konsepto, na iminungkahi noong 2024 ni noo’y Japanese Defense Minister Gen Nakatani, ay nananawagan sa Estados Unidos na ituring ang Silangang Dagat Tsina, Timog Dagat Tsina, Korean Peninsula, at mga kalapit na lugar bilang isang pinagsama-samang sona ng operasyon.

Ipinatupad na ng Joint Operations Command ng Japan ang balangkas na ito, at umaayon naman ang Maynila sa direksyong ito.

Inihayag ni Kalihim ng Tanggulang Pambansa Gilberto Teodoro sa isang briefing na “makatuwiran” ang ituring ang dalawang dagat bilang iisang espasyong operasyonal, dahil kapwa ito mga katubigang walang hangganang lupa, ayon sa ulat ng Reuters noong Hunyo 30.

Ayon kay Teodoro, kasalukuyang ipinapatupad na ang konsepto at hindi na kinakailangan ng mga bagong kasunduan, sapagkat ito’y inaprubahan na ng mga kinauukulang sandatahang lakas.

Dagdag pa niya, ang pagbabagong ito ay magdudulot ng malawakang pagbabago sa paninindigang pangdepensa ng Pilipinas.

"Kinakailangan dito ang pagtutulungan sa mga operasyon, sa pagbabantay ng kalagayang pandagat, sa palitan ng intelihensiya, at sa pagpapatatag ng aming kakayahang tumugon nang mabilis," paliwanag niya.

Ang Sandatahang Lakas ng Pilipinas, sa ilalim ng Chief of Staff na si Gen. Romeo Brawner Jr., ay inaangkop na ang konsepto, na inaasahang pamumunuan sa hinaharap ng bagong tatag na Strategic Defense Command.

Pagkontra sa Tsina

Ipinapakita ng hakbang na ito ang determinasyon ng Maynila na kontrahin ang panggigipit ng Tsina sa karagatan at palalimin ang koordinasyong militar sa mga kaalyado nito, kabilang ang Japan, Estados Unidos, at Australia.

Nangyayari ito habang humaharap ang Maynila sa tumitinding tensyon mula sa Beijing kaugnay ng West Philippine Sea.

Paulit-ulit na hinaharang ng Chinese coast guard at mga sasakyang pandagat ng maritime militia ang mga resupply mission at patrol ng Pilipinas, partikular na malapit sa Second Thomas Shoal at Scarborough Shoal.

Samantala, nahaharap din ang Japan sa mga katulad na komprontasyon sa China sa East China Sea, kaugnay ng hidwaan sa Senkaku Islands at ng mga hangganan ng kani-kanilang eksklusibong economic zone. Dahil sa mga pinagbabahaging karanasang ito, lalong lumalalim ang estratehikong pagkakahanay ng Pilipinas at Japan.

Makikita ang pagsasanib na ito sa umuusbong na estruktura ng mga alyansang pangdepensa ng Maynila.

Sa nakalipas na dalawang taon, lumitaw ang Pilipinas bilang sentro ng panrehiyong kooperasyong pandagat, kasama ang Australia, Japan, South Korea, at Estados Unidos.

Pinananatili ng Pilipinas ang mga Visiting Forces Agreement kasama ang Australia, Japan, at Estados Unidos, na nagpapahintulot sa mas mabilis na pagpadala ng mga tropa at sa pagsasagawa ng mga pinagsamang pagsasanay.

Sa larangan ng lohistika, lumagda ang Maynila at Tokyo sa isang Acquisition and Cross-Servicing Agreement noong Abril, na nagbibigay-daan sa kanilang magbahaginan ng gasolina, bala, at iba pang suplay para sa mga operasyon.

Bagama’t may umiiral nang kasunduan sa pagbabahagi ng intelihensiyang militar ang Pilipinas at Estados Unidos, nananawagan ang mga opisyal at tagasuri ng patakaran para sa katulad na mga kasunduan sa Tokyo at Canberra upang suportahan ang tuluy-tuloy na koordinasyon sa ilalim ng one-theater model.

Upang pagtibayin ang operasyonal na aspeto ng umuusbong na network ng alyansa, nakatakdang buksan sa Maynila ang isang Combined Coordinating Center (CCC) ngayong Disyembre.

Ang CCC ay magsisilbing estratehikong nerve center para sa tinatawag na "Squad Nations" — ang Estados Unidos, Japan, Pilipinas, at Australia — upang padaliin ang magkasanib na pagpaplano, pagmamanman, at pagpapatupad ng mga protokol sa pagtugon sa mga pinagtatalunang karagatan.

Ang proyekto ay sumasalamin sa lumalawak na pagkakasundo hinggil sa pangangailangan para sa istrukturado at institusyonalisadong kooperasyon sa gitna ng tumitinding mga banta sa rehiyon.

Lumalawak na Kooperasyon

Habang ang estratehikong pagsasama ang pangunahing layunin, may mahalagang papel din ang mga kagamitang pangdepensa. Sumang-ayon ang Japan na ilipat sa Pilipinas ang anim na Abukuma-class destroyer, ayon sa ulat ng Yomiuri Shimbun noong Hulyo 6.

Ang mga barko, na inilunsad sa pagitan ng 1989 at 1993 para sa mga misyon laban sa submarino at pang-escort, ang kauna-unahang iniluwas sa ilalim ng patakaran ng Tokyo sa paglipat ng kagamitang pandepensa.

Ang mga barkong ito, na may habang 109 metro, may bigat na 2,550 tonelada bawat isa, at kayang maglulan ng humigit-kumulang 120 tauhan, ay kasalukuyang isinasaayos para magamit ng Hukbong Dagat ng Pilipinas. Unti-unti na rin silang isinasailalim sa dekomisyon dahil sa kanilang mga naluluma nang sistema, ayon sa Yomiuri Shimbun.

Nakatakdang isagawa ang isang magkasanib na inspeksyon ng mga sasakyang pandagat sa Agosto, at inaasahang pormal na ililipat ang mga ito sa Pilipinas pagsapit ng 2027.

Ang pagdaragdag ng mga destroyer na ito ay makabuluhang magpapalawak sa kakayahan ng Hukbong Dagat ng Pilipinas na magsagawa ng mga patrol. Bagama’t may katandaan na ang mga ito, inaasahang mapapalakas pa rin nila ang kapasidad ng hukbo, na sa kasalukuyan ay umaasa lamang sa dalawang operational frigate kumpara sa mahigit 100 surface ship ng China.

Ang pagbiling ito ay bahagi ng mas malawak na plano ng Maynila para sa modernisasyon ng hukbong-dagat, na kinabibilangan din ng mga kamakailang pagbili mula sa South Korea at Israel.

Pinagsanib na pagsisikap sa seguridad

Habang nagpapakita ng pagkakahanay ang Pilipinas, Japan, at Estados Unidos sa konsepto ng "one-theater," mas maingat naman ang mga bansang tulad ng South Korea at Australia.

Nananatiling pangunahing nakatuon ang Seoul sa Hilagang Korea, at sa ilalim ni Pangulong Lee Jae-myung, nagkaroon ito ng paninindigang mas pantay ang distansya sa pagitan ng Washington at Beijing.

Sa Australia, may ilang gumagawa ng patakaran ang nakikitang limitado sa aspeto ng heograpiya ang posibleng pananakop ng China sa Taiwan, na maaaring humadlang sa mas malawak na pakikilahok ng Canberra sa mga operasyon sa Kanlurang Pasipiko.

Sa kabila ng mga hamon, tila patungo sa pagpapatupad ang one-theater model sa tulong ng mga pangunahing tagasuporta tulad ng Maynila at Tokyo, na nakikitang ito’y mahalaga sa pamamahala at pagpigil ng mga krisis.

“Sa pangkalahatang pananaw, ang mga hamong kinaharap ng mga bansang ito sa nakalipas na dalawang taon ay dapat ituring na sapat na dahilan upang bumuo ng mas pinagsama at mas pare-parehong tugon sa patuloy na paggigiit ng China sa espasyong pandagat,” isinulat ni Don McLain Gill ng De La Salle University sa Maynila sa Think China noong Hulyo 16.

“Ang matatag na ugnayan sa pagitan ng Estados Unidos, Japan, at Pilipinas ang nakikitang may pinakamalaking potensyal para sa pagpapatupad ng one-theater framework para sa pinagsama-samang mga pagsisikap sa seguridad,” ayon kay Gill.