Ayon kay Shirin Bhandari | 2025-10-02

Lumalakas ang ugnayang pangseguridad ng Pilipinas at Vietnam habang nagsasanib-puwersa sila upang harapin ang lumalaking hamon sa South China Sea.

Tinututulan ng mga bansa ang pag-aangkin ng China sa mahigit 80% ng dagat na iyon .

Nagpulong sa Maynila noong Setyembre 23 sina Philippine navy chief Vice Admiral Jose Maria Ambrosio Ezpeleta at ang kanyang katapat na si Tran Thanh Nghiem ng Vietnam upang muling pagtibayin ang kanilang hangaring palawakin ang kooperasyon sa pamamagitan ng mga magkasanib na aktibidad, tulong-pantao, at palagiang diyalogo.

Binigyang-diin ng pagbisita ang lumalaking kahalagahan ng pagtutulungan nila habang hinaharap ang iba’t ibang umiiral na pag-aangkin at mga tensyon sa South China Sea.

Pitong bansa ang nakapalibot sa dagat na iyon.

"Magkatabing bansa tayo sa dagat na may napakalapit na distansya sa isa’t isa. Gaya ng kasabihan sa Vietnam, habang mas madalas tayong magkita, mas nauunawaan natin ang isa't isa," sabi ni Nghiem, ayon sa lokal na media sa Pilipinas. Dagdag pa niya na ang dalawang bansa ay "magkasalo sa interes, pati na rin sa mga suliranin, na dapat nating harapin nang magkatuwang para sa kapayapaan at katatagan.”

Pinuri ni Nghiem ang tagumpay ng Personnel Exchange ng Pilipinas at Vietnam na ginanap sa Spratlys noong Hulyo, at binigyang-diin na kailangan ipagpatuloy ang ganitong mga inisyatiba. Ito'y napakagandang resulta at mahusay na koordinasyon sa pagitan ng ating mga hukbong-dagat,” aniya.

Ugnayang makatao

Ang makataong dimensyon ng kooperasyon ay paulit-ulit na tema.

Mula noong 2011, nakapagligtas na ang Philippine Navy ng 23 mangingisdang Vietnamese, habang 60 Pilipino naman ang nailigtas ng Vietnamese Navy sa karagatan.

Ipinahayag ni Ezpeleta ang kanyang pasasalamat sa suporta ng Vietnam, lalo na sa pagsagip sa mga mangingisdang Pilipino. “Maganda na ang ugnayan natin. Tinutulungan natin ang isa’t isa sa maraming paraan, lalo na ngayon na pareho tayo ng mga isyu at alalahanin,” aniya.

“Umaasa kami na makakahanap tayo ng mga paraan upang mapawi ang tensyon sa ating mga karagatan habang lalo pang pinatitibay ang ating ugnayan.”

Ipinapakita ng kabuuang bilang ng mga nailigtas na mangingisda ang mga kapakinabangan ng kooperasyong pandagat para sa mga komunidad at pati na rin sa seguridad, ayon sa dalawang lider.

Ang pakikipagtulungan ay lumilipat mula sa mga simbolikong hakbang patungo sa konkretong mga operasyon, ayon sa mga analyst. Ang relasyon ay “lumampas na sa simbolismo at patungo na sa praktikal na kooperasyon,” ayon kay Tran Thi Mong Tuyen, isang fellow sa Pacific Forum, sa panayam ng South China Morning Post (SCMP).

Ang pakikipagtulungan ay “umuusbong tungo sa isang makabuluhang operasyonal na kooperasyon,” aniya. Kung mapapanatili, ang mga inisyatiba gaya ng port visits at dayalogo ng mga barko ay maaaring gawing modelo ang ugnayan ng Vietnam at Pilipinas ng praktikal na kooperasyong pandagat sa South China Sea.”

Isang mahalagang panahon

Mahalaga ang tiyempo ng muling paglapit ng dalawang bansa. Sa 2026, pamumunuan ng Pilipinas ang ASEAN security bloc, na magbibigay-daan sa Maynila na pamunuan ang mga inisyatibang pang-ekonomiya at pampulitika sa rehiyon habang hinuhubog ang sama-samang tugon sa mga hamong pangseguridad.

Ipinahiwatig na ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr. na magiging prayoridad ang pagpapatupad ng isang code of conduct sa South China Sea. Dahil kapareho ng layunin ang Vietnam, maaaring magbigay ng puwersa ang kanilang pakikipagtulungan upang magkakaisa ng ASEAN sa isa sa mga pinakamatinding usaping naghahati sa samahan.

Ang mas malapit na koordinasyon ng Pilipinas at Vietnam ay maaaring makahikayat sa ibang mga estado ng ASEAN tulad ng Malaysia at Brunei na makiisa sa kanila.

Ang Maynila at Hanoi ay “dapat hikayatin ang pagbuo ng code of conduct sa mga pumapayag na estado ng ASEAN at mga katuwang sa seguridad sa labas ng ASEAN bilang panimulang batayan para sa mas malawak at pinal na code of conduct kasama ang China,” ani Chester Cabalza, pangulo ng nakabase sa Maynila na think tank na International Development and Security Cooperation, ayon sa SCMP.

Ang dalawang bansa ay “maaaring asahang uugma ang kanilang mga posisyon,” dagdag ni Phan Xuan Dung, research officer sa ISEAS–Yusof Ishak Institute sa Singapore.

Ang mas malapit na ugnayan sa Vietnam ay sumasalamin sa mas malawak na estratehiya ng Maynila na pag-iba-ibahin ang pakikipagsosyong pangseguridad. Bukod sa kasunduang alyansa nito sa United States, pinalalakas ng Pilipinas sa mga nakaraang taon ang kooperasyong pangdepensa sa Japan, Australia, at India, habang binubuksan ang dayalogo sa Taiwan ukol sa kalakalan. Ang ganitong multilateral na pamamaraan ay kabaligtaran sa patakaran ng Vietnam na “apat na wala”: walang alyansang militar, walang pakikisanib sa isang kapangyarihan laban sa iba, walang dayuhang base militar sa Vietnam, at walang preemptive strike.

Dobleng pamantayan ng China

Ipinapakita ng mga reaksyon ng China ang dobleng pamantayan.

Mas malupit ang pakikitungo ng Beijing sa Maynila kaysa sa Hanoi dahil pinalalim ng Pilipinas ang alyansa nito sa Estados Unidos at inilalantad ang mga kilos ng China sa pamamagitan ng tinatawag na “assertive transparency,” ayon kay Derek Grossman, isang political scientist sa University of Southern California, sa isinulat niya sa Foreign Policy noong Setyembre.

Ang mas tahimik na pamamaraan ng Vietnam ay nakaiwas sa katulad na paghihiganti kahit abala ito sa pagpapalawak ng mga artipisyal na isla sa Spratlys .

Ang pagkakaibang ito, ayon kay Grossman, ay sumasalamin sa parehong sistema ng politika at mga pagpipilian sa patakarang panlabas.

"Maaaring subukang kumilos ang Maynila gaya ng Hanoi, ngunit magiging taliwas ito sa kalooban ng sambayanang Pilipino,” ayon sa isinulat ni Grossman.

Sa kanilang pananaw, “ang pagtigil sa paglaban sa China ay katumbas ng pagsuko."