Ayon kay Wu Qiaoxi | 2025-11-17

Ang Japan at China ay kasalukuyang nasa isa sa pinakamahigpit na diplomatikong alitan sa mga nakaraang taon matapos ipahayag ni Prime Minister Sanae Takaichi na maaaring tumugon ang Japan sa paraang militar sakaling magkaroon ng sigalot sa Taiwan.

Nang tanungin kung ang isang “Taiwan contingency” na kinasasangkutan ng panghaharang ng hukbong-dagat ng China ay maituturing na “sitwasyong nagbabanta sa kaligtasan” ng Japan,” sinabi ni Takaichi sa kanyang pahayag sa Lower House Budget Committee noong Nobyembre 7 na ang paggamit ng puwersa ng China sa paligid ng Taiwan ay maaaring ituring na “banta sa pag-iral” ng Japan.

Sa parehong araw sa isang sesyon ng parliyamento, nagbabala si Takaichi na “seryoso na ang sitwasyon hinggil sa Taiwan. Dapat nating ihanda ang sarili sa pinakamasamang posibleng mangyari,” isang pahayag na mas matindi kaysa mga sinabi ng mga naunang lider ng Japan ukol sa posibleng tugong militar sa krisis sa Taiwan.

Ayon sa batas pangseguridad na ipinasa noong 2015, ang isang “sitwasyong nagbabanta sa kaligtasan” ay nagpapahintulot sa Japan na magsagawa ng limitadong kolektibong pagtatanggol bilang suporta sa isang malapit na kaalyado kahit na hindi direktang sinasalakay ang Japan.

Bilang tugon, nanawagan ang Beijing noong Nobyembre 14 sa mga mamamayang Chinese na iwasang bumiyahe sa Japan at binalaan ang mga estudyante na muling suriin ang kanilang mga plano sa pag-aaral, dahil sa “mga panganib sa kaligtasan” at tumitinding sentimyentong kontra-China matapos ang alitang pampulitika.

Kinabukasan, naghain ang Tokyo ng pormal na protesta laban sa hakbang na iyon, at hinimok ang China na gumawa ng mga “angkop na hakbang” upang patatagin ang ugnayan ng dalawang bansa.

Bumagsak ang mga share ng turismo at retail sa Japan noong Nobyembre 17 matapos ang babala sa paglalakbay ng China. Ang China ang pinakamalaking pinagmumulan ng mga turista sa Japan, na siyang mga pangunahing nagpapalakas ng paggastos sa retail at hospitality. Nagpatuloy ang pagbagsak ng mga halaga ng share nang sumunod ang Hong Kong at Macao sa paglalabas ng katulad na abiso sa paglalakbay.

Sinabi sa Bloomberg ni Neo Wang, pangunahing China macro analyst ng Evercore ISI sa New York, na muling ginagamit ng Beijing ang paggastos ng mga turistang Chinese upang pataasin ang pampulitikang kabayaran ng paninindigan ni Takaichi tungkol sa Taiwan.

Mga tumitinding tensyon

Tinuligsa ng Beijing ang mga pahayag ni Takaichi bilang "labis na pakikialam sa panloob na mga gawain ng China" at ipinatawag ang ambassador ng Japan para sa isang bihirang protesta sa gabi.

Sinabi ni Vice Foreign Minister Sun Weidong na ang isyu ng Taiwan “ay isang pulang linya na hindi dapat tawirin,” habang nagbabala ang tagapagsalita ng Foreign Ministry na si Lin Jian na ang sinumang sumubok na hadlangan ang muling pagkakaisa ng China ay haharap sa “direktang atake” at “kabiguan.”

Lumala ang alitan nang si Consul-General Xue Jian, na nakabase sa Osaka, ay nag-post sa X na "ang nanghihimasok na maruming leeg" ay dapat putulin "nang walang pag-aalinlangan," isang pahayag na malawak na binasa sa Japan bilang isang banta sa punong ministro.

Binura ang post kalaunan, ngunit ipinatawag pa rin ng Tokyo ang ambassador ng China at kinondena ang pananalita ni Xue bilang “lubhang hindi angkop.” Hinimok ng mga mambabatas mula sa naghaharing Liberal Democratic Party na pag-isipan ng pamahalaan ang pagdeklara sa kanya bilang persona non grata kung hindi siya mapipigilan ng Beijing.

Binatikos din ng state media ng China ang mga pahayag ni Takaichi.

Ayon sa isang social media account na kaakibat ng CCTV, “kailangang pagbayaran” ni Takaichi ang kanyang paninindigan, habang nagbabala naman ang iba pang mga komentaryo na ang Japan ay mahaharap sa panganib ng “matinding” pagkatalo kung makikialam ito sa Taiwan sa paraang militar at inakusahan ang Tokyo ng pagbuhay ng militarismo sa panahon ng digmaan.

Ang kasalukuyang tensyon ay nagaganap sa gitna ng isang rehiyong dati nang nasa magulong kalagayan.

Noong Nobyembre 16, isang pormasyon ng Chinese coast guard ang nagtagal ng ilang oras sa katubigan sa paligid ng Senkaku Islands, na kilala sa China bilang Diaoyu, kahit na ito’y kontrolado ng Japan. Samantala, patuloy ang madalas na pagsasanay ng mga puwersa ng China sa paligid ng Taiwan.

Inaangkin ng China ang buong Taiwan bilang bahagi ng teritoryo nito at nagbanta na gagamit ng puwersa upang mapasailalim ito sa kanilang kontrol. Ang Taiwan ay mahigit 100 na kilometro mula sa timog-kanlurang mga isla ng Japan at malapit sa mga rutang pandagat na mahalaga sa pag-angkat ng enerhiya ng Japan at tahanan para sa mga pangunahing base ng US.

Kinondena ni Pangulong Lai Ching-te ng Taiwan ang presensya ng China malapit sa Senkaku/Diaoyutai Islands bilang isang “pag-atakeng maraming aspeto” laban sa Japan. Nanawagan siya sa Beijing na magpakita ng pagpipigil at kumilos bilang isang responsableng pangunahing kapangyarihan, at hindi bilang "pasimuno ng gulo".