Ayon sa AFP at Focus | 2025-12-15

HONG KONG -- Isang tycoon na mula sa kahirapan hanggang sa maging mayaman, ang Hong Kong media boss na si Jimmy Lai ay tinatawag ang sarili na “troublemaker” na matagal nang tinik sa panig ng Beijing dahil sa kanyang mga mapanuyang tabloid at hayagang pagsuporta sa demokrasya.

Noong Disyembre 15, napatunayang nagkasala ang 78 taong gulang sa tatlong kaso sa kanyang paglilitis sa ilalim ng batas sa pambansang seguridad, na malawak na kinondena ng mga bansa sa Kanluran bilang pag-atake sa mga karapatang pampulitika at kalayaan ng pamamahayag.

Tinatayang 80 tao ang pumila sa labas ng West Kowloon court building sa madaling araw, ang ilan ay nagpakilala bilang mga tagasuporta na nag-aalala sa kalagayan ni Lai.

Sinabi ni Lai sa AFP noong Hunyo 2020 na siya ay “handang makulong,” kung saan siya ay nasa bilangguan na mula pa noong huling bahagi ng taong iyon.

Lumabas ang mga pahayag na iyon dalawang linggo bago ipatupad ng Beijing ang malawakang batas sa pambansang seguridad sa sentro ng pananalapi, kasunod ng malalaking protesta para sa demokrasya noong nakaraang taon, na kung minsan ay nauuwi sa karahasan.

Naaresto siya sa ilalim ng bagong batas sa seguridad noong Agosto ng parehong taon, na tumutugma sa kanyang prediksyon na siya ang pangunahing target sa pagsasampa ng kaso.

“Kung makukulong ako, magkakaroon ako ng pagkakataong basahin ang mga librong hindi ko pa nababasa. Ang tanging magagawa ko ay maging positibo,” sabi niya noon.

Iilan lamang sa mga taga-Hong Kong ang nakakaranas ng ganitong tindi ng galit mula sa Beijing gaya kay Lai.

Siya ay isang hindi inaasahang bayani para sa maraming residente ng semi-autonomous na lungsod, isang palaban at may-ari ng tabloid na nagsumikap sa sarili, at ang nag-iisang tycoon na handang kutyain ang Beijing.

Ngunit para sa state media ng Tsina, siya ay isang “traydor,” ang pinakamalaking “lihim na pasimuno” sa likod ng mga protesta para sa demokrasya, at pinuno ng bagong “Gang of Four” na nakikipagsabwatan sa mga banyagang bansa upang pahinain ang Inang Bayan.

Mahalagang pagbabago sa kasaysayan ng Tiananmen

Umangat si Lai mula sa kahirapan, tulad ng maraming tycoon sa Hong Kong.

Ipinanganak siya sa isang mayamang pamilya sa lalawigan ng Guangdong, China, ngunit nawala ang lahat ng kanilang yaman nang pumalit sa kapangyarihan ang mga Komunista noong 1949.

Ipinuslit sa Hong Kong nang siya ay 12 taong gulang, nagtrabaho si Lai sa mga sweatshop, pinag-aralan ang Ingles nang mag-isa, at itinatag kalaunan ang napakamatagumpay na imperyo ng damit na Giordano.

Ang karahasan sa Tiananmen Square noong 1989 sa Beijing ay nagmarka ng isang malaking pagbabago sa buhay ni Lai, na nagdala sa kanya sa ibang landas kumpara sa kanyang mga kaedad. Kalaunan, inilarawan niya ang mga pangyayari noong Hunyo 4 bilang “parang isang ina na tumatawag sa akin sa dilim -- bumukas ang aking puso,” ayon sa Taiwan Central News Agency.

Noong sumunod na taon, itinatag ni Lai ang Next magazine at nagsimulang maglabas ng mga artikulo na hayagang bumabatikos sa pinakamatataas na lider ng China.

Nagsimulang isara ng mga awtoridad ang kanyang mga tindahan ng damit sa mainland, kaya ibinenta ni Lai ang mga ito at inilaan ang pera sa pagtatayo ng imperyo ng tabloid.

Si Lai ay naharap rin sa iba pang mga kaso, kabilang ang isang kaso kung saan siya ay napatunayang walang sala sa pananakot sa isang mamamahayag mula sa katunggaling pahayagan.

Pero ang kanyang pagsali at pagsuporta sa pro-democracy movement noong 2019 ay nagdulot sa kanya ng mas malaking problema, at nakulong siya ng 20 buwan dahil sa ilang rally na sinalihan niya.

Isang karagdagang kaso ng pandaraya kaugnay ng pag-upa ng opisina ang nagdagdag ng halos anim pang taon sa kanyang sentensya.

Ngunit maliit pa rin ang mga kasong ito kumpara sa mga hatol noong Disyembre 15.

Si Lai ay sinampahan ng dalawang kaso ng “pakikipagsabwatan sa banyagang bansa” sa ilalim ng batas sa seguridad na may pinakamataas na parusang habambuhay na pagkakakulong. May isa pa siyang kaso ng “pakikipagsabwatan para maglathala ng mapanirang publikasyon.”

Ipinahayag niyang hindi siya nagkasala sa lahat ng kaso.

Nang tanungin kung bakit hindi na lang siya nanahimik at tinamasa ang kanyang kayamanan tulad ng ibang tycoon sa Hong Kong, sinabi ni Lai noong 2020 na “basta nangyari lang ito, pero pakiramdam kong tamang gawin ito.”

“Siguro ipinanganak akong rebelde; siguro isa akong taong nangangailangan ng maraming kabuluhan sa buhay bukod sa pera,” sabi niya.

'Pagtataguyod ng kalayaan'

Sinabi rin ni Lai noon na wala siyang balak umalis sa Hong Kong sa kabila ng kanyang kayamanan at mga panganib na kinakaharap niya.

"Troublemaker ako. Dumating ako dito na walang dala, at ang kalayaan sa lugar na ito ang nagbigay sa akin ng lahat. Siguro panahon na para suklian ko ang kalayaang iyon sa pamamagitan ng pakikipaglaban para rito,” sabi niya.

Ang dalawang pangunahing publikasyon ni Lai -- ang pahayagang Apple Daily at ang digital-only na Next magazine -- ay hayagang sumuporta sa mga protesta para sa demokrasya sa isang lungsod kung saan ang mga kakumpitensya ay sumusuporta sa Beijing o mas maingat sa kanilang mga pahayag.

Sa loob ng maraming taon, halos walang advertisement ang dalawang publikasyon dahil iniiwasan ng mga kumpanya na magalit ang Beijing. Kaya si Lai mismo ang naglabas ng sariling pera para tustusan ang pagkalugi ng mga ito.

Sikat ang mga publikasyon dahil pinagsasama nila ang balita tungkol sa mga sikat na tao, iskandalo sa sex, at tunay na imbestigasyon.

Noong 2021, napilitan ang Apple Daily na magsara matapos salakayin ng pulisya at arestuhin ang mga senior editor. Nagsara rin ang Next.

Ipinaglaban ni Lai ang kanyang pahayagan sa loob ng mahigit 40 araw ng masiglang paglalahad ng testimonya sa korte.

“Ang pinahahalagahan ng Apple Daily ay kapareho ng pinahahalagahan ng mga taga-Hong Kong… (kabilang ang) pagsunod sa batas, kalayaan, paghahangad ng demokrasya, kalayaan sa pagpapahayag, kalayaan sa relihiyon, at kalayaang magtipon,” sabi niya sa korte noong Nobyembre 2024.

“Ang makibahagi sa pagtataguyod ng kalayaan ay isang napakagandang ideya para sa akin,” sabi ni Lai.

"Kapag mas marami kang nalalaman, mas nagiging malaya ka.”

Sa isang opinion article na inilathala sa Washington Post noong Disyembre 9, sinabi ng anak ni Jimmy Lai na si Claire na lumulubha ang kalusugan ng kanyang ama sa bilangguan. Sinabi niya na kung hindi kikilos ang Tsina, “malaki ang posibilidad na maging martir siya para sa kalayaan.” Ngunit kung siya ay palalayain, sinabi niyang aalis siya ng Hong Kong, dahil “nais na lamang niyang gugulin ang natitirang panahon ng kanyang buhay nang tahimik kasama ang pamilya.”