Tác giả: Li Hisen-chih | 2025-11-21

Phó Tổng thống Đài Loan Hsiao Bi-khim đã bất ngờ xuất hiện tại Nghị viện Châu Âu ở Brussels vào ngày 7/11, nơi bà có bài phát biểu quan trọng tại hội nghị thượng đỉnh thường niên của Liên minh Liên nghị viện về Trung Quốc (IPAC).

Bài phát biểu, được giữ bí mật tuyệt đối trước sự kiện, được IPAC mô tả là một “bài phát biểu mang tính đột phá”. Đây là “bài phát biểu đầu tiên” của một quan chức chính phủ cấp cao Đài Loan tại một nghị viện nước ngoài, thu hút sự chú ý của toàn cầu.

Trong bài phát biểu của mình, bà Hsiao nhấn mạnh rằng “hòa bình ở Eo biển Đài Loan là điều thiết yếu đối với sự ổn định toàn cầu và tính liên tục của kinh tế và sự phản đối của quốc tế đối với các hành động đơn phương nhằm thay đổi hiện trạng bằng vũ lực là điều không hề nói quá lên”.

Bà Hsiao kêu gọi những nỗ lực tập thể nhằm duy trì ổn định khu vực, nhấn mạnh vai trò then chốt của Đài Loan trong việc bảo đảm thương mại toàn cầu và thúc đẩy đổi mới công nghệ. Bà cũng kêu gọi cộng đồng quốc tế tăng cường hợp tác và hỗ trợ Đài Loan trước những thách thức địa chính trị hiện nay.

IPAC bao gồm hơn 290 nghị sĩ đa đảng đến từ hơn 40 cơ quan lập pháp quốc gia và Nghị viện Châu Âu, hoạt động nhằm xem xét và cải cách các chính sách liên quan đến Trung Quốc của từng quốc gia.

Mặc dù bài phát biểu của bà Hsiao không phải là bài phát biểu chính thức trước Nghị viện Châu Âu, nhưng người đồng sáng lập IPAC, Luke de Pulford, nói với Thông tấn xã Trung ương Đài Loan rằng Chủ tịch Nghị viện, Cơ quan Hành động Đối ngoại châu Âu (EEAS) và các quan chức Bỉ đã được thông báo trước.

Khoảng 50 nhà lập pháp từ hai chục quốc gia đã tham dự sự kiện, vốn được giữ bí mật vì lý do an ninh sau khi có thông tin rằng các điệp viên Trung Quốc từng âm mưu đâm vào xe bà Hsiao trong chuyến thăm Cộng hòa Séc vào tháng 3/2024.

Cơ quan tình báo quân sự Cộng hòa Séc sau đó xác nhận rằng các điệp viên Trung Quốc đã theo dõi bà Hsiao nhằm đe doạ. Pavel Fischer, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Séc, thẳng thắn gọi đây là một “hành động khủng bố nhà nước” hoàn toàn không thể chấp nhận được.

Như dự đoán, bước đột phá ngoại giao của Đài Loan đã vấp phải sự chỉ trích mạnh mẽ từ Trung Quốc. Phái bộ Trung Quốc tại Liên minh Châu Âu chỉ trích Nghị viện Châu Âu vì đã cho phép bà Hsiao và các nhân vật ủng hộ độc lập Đài Loan tham gia “các hoạt động ly khai,” bất chấp Trung Quốc phản đối. Trung Quốc cũng đã đưa ra các phản đối chính thức với phía Châu Âu.

Các mối đe dọa từ Trung Quốc

Sự kiện này cũng cho thấy rõ sự thay đổi đáng kể trong thái độ của Châu Âu đối với Đài Loan trong những năm gần đây. Lin Ting-hui, cựu trợ lý nghiên cứu tại Hội đồng An ninh Quốc gia Đài Loan, nói với Focus: “Một bước ngoặt quan trọng là chiến tranh Nga-Ukraine. Nga được Trung Quốc sự ủng hộ, điều này đã định hình lại nhận thức của Châu Âu về Trung Quốc”.

Ông cho biết thêm rằng những lời đe dọa lặp lại và sự can thiệp của các nhà ngoại giao Trung Quốc vào công việc nước sở tại đã khiến nhiều người châu Âu thêm thiện cảm với Đài Loan.

Stefano Pelaggi, giáo sư tại Đại học Rome La Sapienza, nói với Thông tấn xã Trung ương rằng sự hiện diện của bà Hsiao tại Nghị viện Châu Âu “chắc chắn là một sự kiện lớn đáng được ghi nhớ”. Ông còn nói thêm: “Thời điểm của chuyến thăm này rất nhạy cảm, bởi ngay giờ đây, Đài Loan đang rất cần sự ủng hộ quốc tế trong bối cảnh đối mặt với xung đột”.

George Yin, nghiên cứu viên cao cấp tại Trung tâm Nghiên cứu Trung Quốc, Đại học Quốc gia Đài Loan, lưu ý rằng nhiều quốc gia Châu Âu phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc và có xu hướng dè dặt hơn với Đài Loan.

"Việc Đài Loan có thể đạt được đột phá trong những điều kiện như vậy xứng đáng nhận được thêm khích lệ và ủng hộ từ mọi phía”. Ông cũng nhận xét về ảnh hưởng đáng kể của IPAC, đồng thời cho rằng quan hệ giữa Đài Loan và Châu Âu đã không ngừng được củng cố trong những năm gần đây.

Ben Bland từ Chatham House đã viết trong một bài phân tích vào tháng 10 rằng, mặc dù không có quan hệ ngoại giao chính thức, nhưng Liên minh Châu Âu và Đài Loan có thể tăng cường quan hệ để đối phó với sự cạnh tranh ngày càng tăng giữa Mỹ và Trung Quốc, theo The Guardian.

Ông nhấn mạnh vai trò quan trọng của Đài Loan trong chuỗi cung ứng bán dẫn và điện tử toàn cầu. Ông còn cho rằng các quốc gia Châu Âu có thể giúp củng cố các kết nối toàn cầu của Đài Loan và chia sẻ các chiến lược tăng cường khả năng chống chịu bất chấp áp lực từ Bắc Kinh.

Được thành lập vào năm 2020, IPAC đã trở thành cái gai trong mắt Trung Quốc. Năm 2024, IPAC tổ chức hội nghị thượng đỉnh đầu tiên tại Đài Bắc, thông qua một nghị quyết khẳng định Nghị quyết 2758 của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc không đề cập đến Đài Loan và cũng không xác lập chủ quyền của Trung Quốc đối với Đài Loan. Nghị quyết cũng lên án việc Trung Quốc xuyên tạc văn kiện này để ủng hộ “Nguyên tắc Một Trung Quốc” và sửa đổi các ghi chép lịch sử.