Ayon kay Zarak Khan | 2025-12-10

Mas kapansin-pansin ang presensya ng US sa South China Sea bilang tugon sa tinatawag ng mga opisyal at mga analyst na tuloy-tuloy na kampanya ng panggigipit ng China, na nagpapataas ng tensyon sa isa sa pinakaabalang mga ruta sa dagat sa buong mundo.

Ang kamakailang mga high-profile na freedom of navigation operations (FONOPs) ay kumakatawan sa isa sa mga pinaka­kapansin-pansing hakbang ng Washington upang kontrahin ang malawak na pag-aangkin ng Beijing sa dagat, na ibinasura na ng isang international tribunal at ng maraming pamahalaan.

Sinasabi ng mga opisyal ng seguridad ng US at mga kaalyado nito na ang mga pagsisikap ng Beijing na ipatupad ang kontrol sa malalawak na bahagi ng pinagtatalunang South China Sea ay walang legal na batayan sa ilalim ng international law.

Palaging kinokontra ng mga operasyong ito ang mga pagsisikap na iyon, tulad ng hinihingi ng Beijing na dapat munang kumuha ng permiso ang mga dayuhang barkong pandigma bago dumaan nang mapayapa (innocent passage) sa teritoryong dagat na inaangkin nito.

Ayon sa mga opisyal ng US, ang obligasyong iyon ay labag sa mga probisyon ng United Nations Convention on the Law of the Sea (UNCLOS) na nagbibigay ng garantiya sa innocent passage kahit walang paunang abiso.

Ayon sa Washington, mahalaga ang mga patrol na ito sa pagpapanatili ng pandaigdigang kaayusan sa dagat at sa pagpigil sa “iligal at malawakang pag-aangkin sa dagat” na nagbabantang sirain ang kalayaan sa dagat, kabilang ang kalayaan sa paglalayag, malayang kalakalan, malayang pagnenegosyo, at kalayaan sa mga pang-ekonomiyang oportunidad para sa mga bansa sa baybayin ng South China Sea.

Tumitinding pag-aalala ng China

Sa panig nito, paulit-ulit na kinondena ng Beijing ang pagdami at pagpapalakas ng mga patrol ng US, at naglalabas ng mas matitinding pahayag na, ayon sa mga opisyal ng US at maraming eksperto sa batas, mali ang paglalarawan sa legal na batayan ng mga operasyon ng US at naglalayong kuwestyunin ang lehitimasyon ng mga operasyong pandagat ng US.

Kasunod ng ilang kamakailang pagdaan ng US sa Taiwan Strait, iginiit ng Chinese People's Liberation Army (PLA) na “pinaalis” nito ang mga barkong pandigma ng US mula sa sinasabi nilang karagatang pag-aari ng China, isang paglalarawang tinatanggihan ng mga opisyal ng US na hindi umano tugma sa mga pangyayari at sa international law.

Muling lumitaw ang mga kritisismong ito noong Agosto nang isagawa ng guided-missile destroyer na USS Higgins (DDG-76) ang isang FONOP malapit sa Scarborough Shoal, isang pinagtatalunang bahagi ng dagat na inaangkin ng China, Taiwan, at Pilipinas, na matagal nang naging sentro ng tensyon sa estratehiya ng China na higpitan ang kontrol sa mga pinagtatalunang tubig at palakasin ang pagpapalawak ng kapangyarihan sa rehiyon.

Noong Agosto 13, naglayag ang USS Higgins sa loob ng 12 nautical miles ng shoal, dalawang araw lamang matapos magbanggaan ang dalawang barko ng China habang hinahabol ang isang barko ng Philippine Coast Guard sa lugar.

Ito ang kauna-unahang operasyon ng US malapit sa Scarborough Shoal mula noong 2019 at ang pangalawang FONOP sa South China Sea ng US ngayong taon, ayon sa US Naval Institute News.

Inakusahan ng Southern Theater Command ng China ang US Navy ng “ilegal” na pagpasok sa teritoryong tubig ng China at muling iginiit na pinaalis ng mga barko ng PLA ang destroyer ng US.

Hindi pinansin ng US Navy ang mga pahayag ng China, at binigyang-diin na ang USS Higgins ay nag-operate “ayon sa international law.”

“Ang operasyon ay sumasalamin sa pangako ng US na panatilihin ang kalayaan sa paglalayag at mga legal na paggamit ng dagat bilang prinsipyo. Ipinagtatanggol ng US ang karapatang lumipad, maglayag, at mag-operate saanman pinapayagan ng international law, gaya ng ginawa ng USS Higgins dito,” sabi ng tagapagsalita ng US 7th Fleet sa isang pahayag.

“Hindi kami mapipigil ng kahit anong sinasabi ng China.”

Tumitindi ang mga legal na alitan

Sa kanilang panig, naglabas din ang mga state-run media ng China at mga kaugnay na research center ng mga ulat na sinusubukang ipakita na ilegal ang mga FONOP ng US.

Noong Agosto, naglabas ang China Institute for Marine Affairs sa ilalim ng Ministry of Natural Resources ng isang legal na ulat, iginiit nito na walang legal na batayan sa international law ang mga FONOP ng US at tinitingnan itong paggamit ng US ng pwersang militar para pilitin ang ibang bansa.

Gayunpaman, inilalarawan ng mga eksperto sa batas na walang matibay na basehan ang mga argumento ng China at malinaw na layuning pahinain ang FONOPs.

Isang pagsusuri noong Agosto sa EurAsian Times ang nagbanggit na ang “walang kinikilingang pagbasa sa UNCLOS” ay taliwas sa ulat ng China, at muling pinagtibay na “pinapayagan ng mga batas sa Freedom of Navigation sa ilalim ng … [UNCLOS] ang mga barko mula sa iba't ibang bansa na maglayag sa international waters nang walang anumang panghihimasok.”

Dagdag pa ng ulat na sa ilalim ng UNCLOS, ang mga tubig na lampas sa 12-nautical-mile na territorial sea, kabilang ang Exclusive Economic Zones, ay hindi ganap na saklaw ng soberanya ng coastal state at may malawak na kalayaan sa paglalayag ang mga banyagang barko. Sa territorial seas, nananatili ang kanilang karapatan sa innocent passage. “Ang batas na ito ay naaangkop din sa South China Sea,” ayon sa ulat.

Hindi lang China ang target ng FONOPs.

Noong Fiscal Year 2023, hinamon ng puwersa ng US ang 29 na pag-aangkin sa dagat mula sa 17 iba’t ibang bansa.